Wiktionary:Жапон тилинин 1000 негизги сөзү
This appendix is a specific list of one thousand basic words. It is not a general vocabulary. It is not a frequency list (which is here), and it is not yet 1000 words. It's a subjective list made by users like you, and it's not finished, so if you know any words that belong on here, be bold and add them.
All words on this list should be in Category:1000 Japanese basic words.
See also: Language Lover's Japanese Mnemosyne File (Work in Progress)
Зат атоочтор түзөтүү
Адамдар түзөтүү
、人間
– киши (ningen)
、人類
– адамзат (jinrui)
、人
– киши (hito)
、男
– эркек (otoko)
、男の人
– эркек (otokonohito)
、男の子
– бала (otokonoko)
、女
– аял (onna)
、女の人
– аял (onnanohito)
、女の子
– кыз (onnanoko)
、赤ちゃん
– бөбөк, ымыркай (akachan)
、若者
– жаш киши (wakamono)
、私
– мен (watashi)
、私
– мен (watakushi [most formal])
、僕
– мен (boku, көбүнчө эркектер колдонот)
、俺
– мен (ore, көбүнчө эркектер колдонот [informal])
、私
– мен (atashi, көбүнчө аялдар колдонот [softer sounding])
、少女
– кичинекей кыз (shoujo)
、少年
– кичинекей бала (shounen)
Кесиптер түзөтүү
、医者
– врач, доктор (isha)
、看護師
– медайым, медмырза (kangoshi)
、看護婦
– медайым (kangofu)
– тиш доктур (shikai, ha-isha)
、政治家
– саясатчы (seijika)
、弁護士
– адвокат, юрист (bengoshi)
、消防士
– өрт өчүрүүчү (shouboushi)
、警察官
– милиционер (keisatsukan)
、兵士
– жоокер (heishi)
、建築家
– архитектор, куруучу (kenchikuka)
、先生
– мугалим, окутуучу (sensei)
、教師
– мугалим, окутуучу (kyoushi)
、歌手
– ырчы (kashu)
– инженер (enjinia)
Дене түзөтүү
– бут (ashi)
、踵
– согончок (kakato)
、脛
– шыйрак (sune)
、膝
– тизе (hiza)
、腿
– сан (momo)
、頭
– баш (atama)
、顔
– бет (kao)
、口
– ооз (kuchi, guchi)
、唇
– эрин (kuchibiru)
、歯
– тиш (ha)
、鼻
– мурду, мурун (hana)
– мурут (hige)
、髪
– чач (kami)
、耳
– кулак (mimi)
、胃
– ашказан (i)
、腕
– кол (ude, колдун учунан ийинге чейин)
、肘
– чыканак (hiji)
、肩
– ийин (kata)
、爪
– тырмак (tsume)
、手
– кол (te, чеңгел)
、手首
– кырк муун (tekubi)
– алакан (te-no-hira)
、指
– манжа (yubi)
、尻
– көчүк (shiri)
、お腹
（はら
、腹 ） – карын (o-naka)
、肝臓
– боор (kanzō)
、肝
– боор (kimo)
、筋肉
– булчуң (kin'niku)
、首
– моюн (kubi)
、心
– жан, жүрөк (kokoro)
、腰
– бел (koshi)
、心臓
– жүрөк (shinzō)
、背中
– арка (senaka)
、血
– кан (chi)
、肉
– эт (niku)
– тери (hada)
、皮膚
– тери (hifu)
、骨
– сөөк (hone)
、胸
– төш (mune)
、風邪
– грипп, сасык тумоо, суук тийүү (kaze)
、下痢
– ич өтүү, чычкактоо (geri)
、病気
– дарт (byōki)
Үй-бүлө түзөтүү
、親
– ата-эне (oya)
、子供
– бала (kodomo)
、父
– ата (chichi)
、母
– апа (haha)
、妻
– аял (tsuma)
、夫
– күйөө (otto)
、兄
– ага, байке (ani) (onī-san)
、姉
– эже (ane) (onē-san)
、弟
– ини (otōto)
、妹
– карындаш, сиңди (imōto)
、兄弟
– бир тууган балдар (kyōdai)
、姉妹
– бир тууган кыздар (shimai)
、祖父
– чоң ата, тай ата (sofu)
、祖母
– чоң апа, тай эне (sobo)
、孫
– небере (mago)
– тай аке (oji)
– тай эже (oba)
– бөлө (itoko)
、姪
– жээн (mei)
、甥
– жээн (oi)
Өмүр түзөтүү
、生物
– жаныбар (ikimono)
、化け物
– желмогуз (bakemono)
Жаныбарлар түзөтүү
、動物
– айбанат, жаныбар (dōbutsu)
、犬
– ит (inu)
、猫
– мышык (neko)
、牛
– уй (ushi)
、豚
– чочко (buta)
、馬
– ат, жылкы (uma)
、羊
– кой (hitsuji)
、猿
– маймыл (saru)
、鼠
– чычкан (nezumi)
、虎
– жолборс (tora)
、狼
– бөрү, карышкыр (ōkami)
、兎
– коён (usagi)
– ажыдаар (ryū, tatsu)
、鹿
– бугу (shika)
、蛙
– бака (kaeru)
、蟇
– курбака (gama)
– арстан (Shishi)
、麒麟
– жираф (kirin)
、象
– пил (zō)
、鳥
– куш (tori)
、鶏
– тоок (niwatori)
、雀
– таранчы (suzume)
、烏
– карга (karasu)
、鷲
– бүркүт (washi)
、鷹
– шумкар (taka)
、魚
– балык (sakana)
、鯛
– red snapper (tai)
、海老
– креветка (ebi)
、鰯
– сардина (iwashi)
、鮪
– тунец (maguro)
、鰹
– bonito (katsuo)
、秋刀魚
– щука (sanma)
、鰺
– horse mackerel (aji)
、鯖
– скумбрия, макрель (saba)
– кальмар (ika)
– осьминог (tako)
、虫
– курт-кумурска (mushi)
、蝶
– көпөлөк (chō)
、蛾
– түнкү көпөлөк (ga)
、蜻蛉
– ийнелик (tonbo)
、飛蝗
– чегиртке (batta)
、蜘蛛
– жөргөмүш (kumo)
、蛍
– жаркырак коңуз (hotaru)
、蠅
– чымын (hae)
、蚊
– чиркей (ka)
– таракан (gokiburi)
、蝸牛
– үлүл (katatsumuri)
、蛞蝓
– слизень (namekuji)
、蚯蚓
– сөөлжан (mimizu)
、貝
– моллюск (kai)
、貝殻
– раковина (kaigara)
、蜥蜴
– кескелдирик (tokage)
、蛇
– жылан (hebi)
Өсүмдүктөр түзөтүү
, しょくぶつ
- өсүмдүк (shokubutsu)
, 草
- чөп (kusa)
, 花
- гүл (hana)
, 実
- мөмө, жемиш (mi)
, 木
- бак, дарак (ki)
- жалбырак (ha, happa)
- тамыр (ne, nekko)
, 茎
- сөңгөк (kuki)
, 茸
- козу карын (kinoko)
, 菊
- хризантема (kiku)
, 桜
- алча (sakura)
Дан өсүмдүктөрү түзөтүү
、米
– кабыгынан тазаланган күрүч (kome)
、稲
– талаада өсүп жаткан күрүч (ine)
、麦
– буудай, арпа, сулу (mugi)
、野菜
– жашылча (yasai)
、果物
– жемиш (kudamono)
、芋
– ямс, картошка, таро (imo)
、豆
– буурчак (mame)
、大根
– түрп (daikon)
、人参
– сабиз (ninjin)
、林檎
– алма (ringo)
、蜜柑
– мандарин (mikan)
– банан (banana)
、梨
– алмурут (nashi)
、栗
– каштан (kuri)
、桃
– шабдалы (momo)
– помидор (tomato)
、西瓜
– дарбыз (suika)
Тамак-аш түзөтүү
, 朝食
- эртең мененки тамак (chōshoku)
, 昼ご飯
- түшкү тамак (hirugohan)
, 晩御飯
- кечки тамак (bangohan)
, ご飯
- тамак (gohan)
, 味噌
- мисо (miso)
, 料理
- cooking (ryōri)
- салат (sarada)
- десерт (dezāto)
- нан (pan)
- сэндвич (sandoitchi)
, 間食
- жеңил тамак (oyatsu)
Суусундук түзөтүү
, お茶
- чай (ocha)
- кофе (kōhī)
, 牛乳
- сүт (gyūnyū)
Татымал түзөтүү
, 砂糖
- кант, шекер (satō)
, 塩
- туз (shio)
, 醤油
- соя соусу (shōyu)
Убакыт түзөтүү
、時間
– убакыт (jikan)
– убакыт, кез, учур, маал (toki, ji)
– календарь (koyomi, karendā)
、分
– минута (fun,bun)
、秒
– секунда (byō)
– күн (hi, nichi)
– ай (tsuki, gatsu)
– жыл (toshi, nen)
– кечээ (kinō, sakujitsu)
、今日
– бүгүн (kyō)
– эртең (ashita, asu, myōnichi)
、朝
– эртең менен (asa)
、昼
– күндүз, түш (hiru)
、夕方
– кеч (yūgata)
、晩
– кеч (ban)
、夜
– түн (yoru)
、曜日
– жума күнү (yōbi)
、月曜日
– дүйшөмбү (getsu-yōbi)
、火曜日
– шейшемби (ka-yōbi)
、水曜日
– шаршемби (sui-yōbi)
、木曜日
– бейшемби (moku-yōbi)
、金曜日
– жума (kin-yōbi)
、土曜日
– ишемби (do-yōbi)
、日曜日
– жекшемби (nichi-yōbi)
、週
– апта, жума (shū)
、一週間
– бир жума (isshūkan)
Аба ырайы түзөтүү
、太陽
– күн (taiyō)
、月
– ай (tsuki)
、星
– жылдыз (hoshi)
、天気
– аба ырайы (tenki)
、晴れ
– күн ачык (hare)
、雨
– жаан, жамгыр (ame)
、曇り
– ала булут (kumori)
、雪
– кар (yuki)
、風
– шамал (kaze)
、雷
– күн күркүрөгү, чагылган (kaminari)
、台風
– тайфун (taifū)
、嵐
– бороон (arashi)
、空
– асман (sora)
Багыттар жана позициялар түзөтүү
、東
– чыгыш (higashi)
、西
– батыш (nishi)
、南
– түштүк (minami)
、北
– түндүк (kita)
、ここ
– бул жер (koko)
、そこ
– ал жер (soko)
、あそこ
– тиги жер (asoko)
、右
– оң (migi)
、左
– сол (hidari)
、上
– жогору, үстү (ue)
、下
– асты, төмөн (shita)
、前
– алды (mae)
、後
– арт (ushiro)
、向こう
– маңдай, туш (mukō)
、斜め
– диагональ (naname)
、手前
– берки (temae)
、遠い
– алыс (oku)
、近い
– жакын (chikai)
Заттар түзөтүү
、水
– суу (mizu)
、湯
– ысык суу (yu)
、氷
– муз (kōri)
、湯気
– буу (yuge)
、火
– от (hi)
– газ (gasu)
、空気
– аба, атмосфера (kūki)
、土
– топурак (tsuchi)
、金属
– металл (kinzoku)
、鉄
– темир [Fe] (tetsu)
、銅
– жез [Cu] (dō)
、金
– алтын [Au]; акча (kin)
、銀
– күмүш [Ag]; байлык (gin)
、鉛
– коргошун [Pb] (namari)
、塩
– туз [NaCl] (shio)
、泥
– баткак (doro)
、煙
– түтүн (kemuri)
Салмак жана өлчөмдөр түзөтүү
– метр (mētoru)
– литр (rittoru)
– грамм (guramu)
– кило- (kiro)
– милли- (miri)
, センチ
– сантиметр (senchi)
– дюйм (inchi)
Коом түзөтүү
、社会
– коом (shakai)
、経済
– экономика (keizai)
、会社
– ишкана, компания (kaisha)
、会議
– жолугуш, жыйын, кеңеш, маек, чогулуш (kaigi)
、学校
– мектеп (gakkō)
、役所
– башкармачылык (yakusho)
、店
– дүкөн (mise)
– мейманкана (hoteru)
、工場
– завод, фабрика (kōjō)
、金
– акча (kane, көбүнчө учурда o-kane)
、札
– банкнот [акча, мисалы, миң йеналык банкнот] (satsu)
、小銭
– майда (kozeni)
– кайрып берүү (tsurisen), кайрып берүү (o-tsuri)
– соода автоматы (jidōhanbaiki)
、切符
– билет (public transport, fine) (kippu)
、切手
– марка (kitte)
Адам жасаган буюмдар түзөтүү
Үй түзөтүү
、机
– стол, үстөл (tsukue)
、椅子
– олтургуч, отургуч (isu)
、畳
– татами (tatami)
、戸
– эшик, каалга (to)
、扉
– эшиктин каалгасы (tobira)
– эшик (doa)
、窓
– терезе (mado)
、布団
– жууркан, төшөк (futon)
、玄関
– босого, кире бериш (genkan)
、家
– үй (ie)
– лифт (erebētā)
– эскалатор (esukarētā)
、電気
– электр (denki)
Шаймандар түзөтүү
、釘
– мык (kugi)
、紐
– боо (himo)
、縄
– аркан (nawa)
、袋
– баштык (fukuro)
、鞄
– сумка (kaban)
、傘
– зонтик (kasa)
、鍵
– ачкыч (kagi)
、彫刻
– скульптура (chōkoku)
Кеңсе буюмдар түзөтүү
、文房具
– кеңсе буюмдар (bunbōgu)
– сыя (inku)
– калем (pen)
– шариктүү калем (bōrupen)
、万年筆
– калем сап (mannenhitsu)
、鉛筆
– карандаш (enpitsu)
、筆
– кисть (fude)
– бор (chōku)
、消しゴム
– өчүргүч (keshigomu)
、鉛筆削り
– карандаш учтагыч (enpitsu-kezuri)
、定規
– сызгыч (jōgi)
– дептер (nōto)
、日記
– күндөлүк (nikki)
– мукаба (обложка) (kabā)
、封筒
– конверт (fūtō)
、鋏
– кайчы (hasami)
– степлер (hotchikisu)
Кийим түзөтүү
、服
– кийим (fuku)
、洋服
– батыштын кийими (yōfuku)
、着物
– кимоно (kimono)
、和服
– жапон кийими (wafuku)
、袖
– жең (sode)
、襟
– жака (eri)
– топчу (botan)
– сыдырма (chakku, fasunā, jippā)
– кур (beruto)
、靴
– бут кийим (kutsu)
、眼鏡
– көз айнек (megane)
Унаа түзөтүү
、鉄道
– темир жол (tetsudō)
、駅
– вокзал, бекет (eki)
、飛行機
– самолёт (hikōki)
、空港
（ひこうじょう
、飛行場 ） – аэропорт (kūkō, hikōjō)
、道
– жол, көчө (michi)
、道路
– жол (dōro)
、バス停
– аялдама (basutei)
、通り
– проспект (tōri)
、電車
– электричка, электр поезди (densha)
、自動車
– автомобиль, машина (jidōsha)
Тил түзөтүү
、文字
– тамга (moji)
、字
– тамга (ji)
、漢字
– кытай иероглифтери (kanji)
、平仮名
– хирагана муундук алиппеси (hiragana)
、片仮名
– катакана муундук алиппеси (katakana)
、数字
– сан (sūji)
– алфавит (arufabetto)
– латын алфавити (rōmaji)
、外国語
– чет тил (gaikokugo)
、日本語
（こくご
、国語 ） – жапон тили (nihongo)
、英語
– англис тили (eigo)
、中国語
– кытай тили (chūgokugo)
、ドイツ語
– немис тили (doitsugo)
– испан тили (supeingo)
– француз тили (furansugo)
– корея тили (chōsengo, kankokugo)
Media түзөтүү
、本
– китеп (hon)
、紙
– кагаз (kami)
、手紙
– кат (tegami)
、新聞
– гезит (shinbun)
、辞書
– сөздүк (jisho)
– персоналдык компьютер, ПК (pasokon)
Түстөр түзөтүү
、色
– өң, түс (iro, shikisai)
、赤
– кызыл (aka)
、黄色
– сары (kiiro)
、緑
– жашыл (midori)
、青
– көк (ao)
、紫
– кочкул кызыл (murasaki, murasakiiro)
、白
– ак (shiro)
、黒
– кара (kuro)
– күлгүн кызыл (pinku)
、茶色
– күрөң (chairo)
– боз (haiiro, nezumiiro)
– кызгылт сары (orenjiiro)
Башкалар түзөтүү
、絵
– сүрөт (e)
、音楽
– музыка (ongaku)
、理科
– илим (rika)
、算数
– арифметика (sansū)
、歴史
– тарых (rekishi)
、地理
– география (chiri)
、体育
– дене тарбия (taiiku)
– спорт (supōtsu)
– система (shisutemu)
、情報
– маалымат (jyōhō)
、必要
– муктаждык (hitsuyō)
、勉強
– окуу (benkyō)
、依頼
– өтүнүч (irai)
Сандар түзөтүү
– нөл (rei, zero)
、一
– бир (ichi)
、二
– эки (ni)
、三
– үч (san)
– төрт (yon, shi)
、五
– беш (go)
、六
– алты (roku)
– жети (nana, shichi)
、八
– сегиз (hachi)
– тогуз (kyū, ku)
、十
– он (jū)
、百
– жүз (hyaku)
、千
– миң (sen)
、万
– он миң (man)
、億
– жүз миллион (oku)
、一つ
– бир, бирөө (hitotsu)
、二つ
– эки, экөө (futatsu)
、三つ
– үч, үчөө (mittsu)
、四つ
– төрт, төртөө (yottsu)
、五つ
– беш, бешөө (itsutsu)
、六つ
– алты, алтоо (muttsu)
、七つ
– жети, жетөө (nanatsu)
、八つ
– сегиз (yattsu)
、九つ
– тогуз (kokonotsu)
、十
– он (tō)
Абстракттуу зат атоочтор түзөтүү
– бул, ушул (kore)
– ошо, ошол, тиги, тигил (sore)
– тээ тиги, тетиги (are)
– кайсы (dore)
、こっち
– this direction, thing, person, or place (kochira, kocchi)
、そっち
– that direction, thing, person, or place (sochira, socchi)
、あっち
– that direction, thing, person, or place over there (achira, acchi)
、どっち
– кайсы (dochira, docchi)
、秘密
– сыр (himitsu)
、自動
– автоматтык (jidō)
、内容
– мазумн (naiyō)
、幅
– hem, piece, strip (haba)
、正式
– формалдуулук (seishiki)
、結婚
– нике (kekkon)
、現在
– азыр (genzai)
、今
– азыр, эми (ima)
、過去
– өткөн (kako)
、未来
– келечек (mirai)
Сын атоочтор түзөтүү
Формалар түзөтүү
– жакшы (ii, yoi)
、悪い
– жаман, начар (warui)
、高い
– бийик, кымбат (takai)
、低い
– жапыз (hikui)
、安い
– арзан (yasui)
、大きい
– чоң (ōkii)
、小さい
– кичине, чакан (chiisai)
、細い
– арык, ичке (hosoi)
、太い
– жоон, семиз (futoi)
、古い
– эски (furui)
、新しい
– жаңы (atarashii)
、若い
– жаш (wakai)
、軽い
– жеңил (karui)
、重い
– оор (omoi)
、易しい
– оңой (yasashii)
、難しい
– кыйын, оор (muzukashii)
、柔らかい
– жумшак (yawarakai)
– катуу (katai)
– ысык, жылуу (atsui)
、冷たい
– муздак (tsumetai)
、寒い
– суук (samui)
、美味しい
– даамдуу (oishii)
– даамдуу (umai)
、不味い
– даамсыз (mazui)
、甘い
– таттуу (amai)
、辛い
– ачуу [калемпир] (karai)
、塩っぱい
– туздуу (shoppai)
、苦い
– ачуу (nigai)
、酸っぱい
– кычкыл (nigai)
Маанайлар түзөтүү
、嬉しい
– бактылуу (ureshii)
、悲しい
– капалуу (kanashii)
、淋しい
– жалгыз (sabishii)
– коркунучтуу (kowai)
、痛い
– оорулуу (itai)
、痒い
– кычышуу (kayui)
、臭い
– сасык (kusai)
、辛い
– оорута турган, жүрөктү эзген (tsurai)
Этиштер түзөтүү
– жаса-, кыл- (suru)
– жаса-, кыл- (yaru)
Existence түзөтүү
– бар бол- [жандуу заттар үчүн] (iru)
– бар бол- [жансыз заттар үчүн] (aru)
– бол- (naru)
– бол- (okoru)
, あらわれる
– пайда бол-, чык-, кел- (arawareru)
、生きる
– жаша- (ikiru)
– төрө- (umu)
、死ぬ
– өл- (shinu)
, こわれる
– бузул-, сын- (kowareru)
- in intransitive sense
Кыймыл-аракет түзөтүү
、行く
– бар-, кет- (iku)
、来る
– кел- (kuru)
– кайт- (kaeru)
、歩く
– бас- (aruku)
、飛ぶ
– секир-, уч- (tobu)
、泳ぐ
– сууда сүз- (oyogu)
Аракеттер түзөтүү
、動く
– жыл-, кыймылда- (ugoku)
、踊る
– бийле- (odoru)
、寝る
– укта- (neru)
、歌う
– ырда- (utau)
– тиште- (kamu)
、食べる
– же- (taberu)
、飲む
– ич- (nomu)
、触る
– тий- (sawaru)
、投げる
– ыргыт- (nageru)
、持つ
– карма- (motsu)
、打つ
– саба-, сок-, ур- (utsu)
、殴る
– токмокто-, ур- (naguru)
、指す
– көрсөт- (sasu)
、刺す
– сай- (sasu)
、差す
– кол көтөр- (sasu)
、蹴る
– теп- (keru)
、座る
– олтур-, отур- (suwaru)
、立つ
– тур- (tatsu)
、走る
– чурка- (hashiru)
- in intransitive sense
Мамлекеттин өзгөртүүлөр түзөтүү
, 空く
– бошо- (aku)
, 込む
– толуп турган (komu)
, 要る
– керек бол- (iru)
, 乾く
– курган-, кургат- (kawaku)
, 乱す
- буз- (midasu)
, 乱れる
- тынчын үчүн башаламан болуп (midareru)
, 仕える
- тейле- (tsukaeru)
, 備わる
- менен бирге берилүүгө тийиш (sonawaru)
, 優れる
- жөндөмдүүлүктөргө бай болууга аракет ашып (sugureru)
, 冷える
- төмөндөтүү үчүн, түзүшү (hieru)
, 覚める
- ойготуу, сак болуу, кайт болот (sameru)
, 冷める
- музда- (sameru)
, 向く
- коюу, жерге (muku)
, 倒れる
- кула- (taoreru)
, 固まる
- таш, бекемдетүү, бекем болуу (katamaru)
, 埋まる
- толтурулат, курчап турган, ташкан (umaru)
, 埋もれる
- коюлган, жаап турган (umoreru)
, 増す
- жогорулатуу, өсүү (masu)
, 増える
- жогорула- (fueru)
, 外れる
- четтөөгө (hazureru)
, 太る
- семир- (futoru)
, 始まる
- баштал- (hajimaru)
, 終わる
- аякта-, бүт-, бүтүр-, түгөн- (owaru)
, 決める
- чеч- (kimeru)
Сезимдер түзөтүү
、見る
– кара-, көр- (miru)
– ук- (kiku)
、触る
– тий- (sawaru)
、嗅ぐ
– жытта- (kagu)
Сүйлөө түзөтүү
、言う
– айт-, де-, сүйлө- (iu)
、話す
– сүйлө- (hanasu)
、書く
– жаз- (kaku)
、読む
– оку- (yomu)
Иштөө түзөтүү
、使う
– колдон-, пайдалан- (tsukau)
– жаса- (tsukuru)
– дарыла-, оңдо- (naosu)
、捨てる
– ташта-, ыргыт- (suteru)
– ал-, сүрөткө тарт- (toru)
、置く
– кой-, сал- (oku)
Сезимдер түзөтүү
– кайгыр-, капалан- (kanashimu)
、泣く
– ыйла- (naku)
、笑う
– күл- (warau)
、怒る
– ачуулан-, таарын- (okoru)
、褒める
– дем бер- (homeru)
、喜ぶ
– to celebrate, to be jubilant, to have joy, to have delight, to have rapture (yorokobu)
– joy, delight, rapture (yorokobi)
、慰める
– соорот- (nagusameru)
、飽きる
– to be disinterested, to be bored, to be tired of, to be weary (akiru)
、驚く
– таң кал- (odoroku)
Иш-аракет түзөтүү
、会う
– жолугуш-, кабыл-, кездеш-, кезик-, көрүш-, учура- (au)
、開ける
– ач- (akeru)
、遊ぶ
– ойно- (asobu)
、集まる
– чогул- (atsumaru)
、売る
– сат- (uru)
、得る
– to obtain [some benefit or knowledge] (eru)
、折る
– to breaktr, to foldtr (oru)
、買う
– сатып ал- (kau)
、切る
– кес-, кый-, кырк- (kiru)†
、着る
– кий-, кийин- (kiru)
、履く
– кий- (haku)
、変える
– алмаштыр-, өзгөрт- (kaeru)
、代える
– to exchange, to substitute, to replace (kaeru)
、閉める
– жап- (shimeru)
、締める
– байла- (shimeru)
、占める
– to comprise, to account for (shimeru)
、知る
– бил-, тааны- (shiru)†
、疲れる
– чарча- (tsukareru)
、出掛ける
– чык- (dekakeru)
、働く
– иште- (hataraku)
– to let go of (hanasu)
、休む
– эс ал- (yasumu)
、分かれる
– ажыра-, бөлүн- (wakareru)
、別れる
– ажыраш-, ажыра- (wakareru)
- tr transitive sense
- in intransitive sense
- † conjugates as a u-verb
Тактоочтор түзөтүү
– эми (mō)
– дагы деле (mada)
– дайыма (zutto)
– өтө (totemo)
– ушундай (kō)
– ошондой (sō)
– Оо, Аа! (ā)
– кандай (dō)
Pre-noun adjectival түзөтүү
– бул (kono)
– ал (sono)
– тиги (ano)
– кайсы (dono)
Сырдык сөздөр түзөтүү
– ооба (hai)
– жок (iie)
Conjunctions түзөтүү
- бирок (kedo)
– бирок (shikashi)
– анан (soshite)
– мындан тышкары (soreni)
– себеби, анткени (nazenara)
Terminations of verbs түзөтүү
、よう
– volitional ending [う for u-verbs, よう for ru-verbs]: "Let's…" or "I will" (u, yō)
、させる
– causative ending [せる for u-verbs, させる for ru-verbs]: to make [someone do something], to allow (seru, saseru)
、られる
– passive verb ending [れる for u-verbs, られる for ru-verbs]: to be <verbed> [e.g., 食べられる, "to be eaten"] (reru, rareru)
– indicates that it seems the verb occurs [e.g., "It seems he ate"] (sōda)
– informal past-tense (ta)
– indicates desire to perform verb (tai)
– indicates that it seems the verb occurs; also used to ask whether the verb occurs (darō)
, ん
– informal negative (nai, n) [ん is a slurred version and sounds a little masculine]
– archaic informal negative ["he hath", "he didst", etc.] (nu)
– formal non-past ending (masu)
Бөлүкчөлөр түзөтүү
Case түзөтүү
– бирок (ga)
– -дан (kara)
– -да, менен (de)
– жана, менен (to)
– -га (ni)
– -нын (no)
– -га (e) [Note: へ is normally read he, but when used as this particle its reading changes to e]
– чейин (made)
– -га караганда, -дан көрөк (yori)
– -ны (o)
Binding түзөтүү
– topic marker (wa) [Note: "は" is usually pronounced as "ha", but pronounced "wa" when used as a particle]
– да, дагы (mo)
– жана (ya)
Conjunctive түзөтүү
、及び
– and (oyobi)
– -бы (ka)
– болушу мүмкүн (kamo)
– анан (soshite)
– or (soretomo)
– things like <list of things>, including, such things as (dano)
– ongoing occurrence (tsutsu) [similar to ながら but has different tone, and both actions have equal weight]
– этиштин -ып мүчөсү; сын атооч бириктиргич [see explanation
]
– -ганда, -саң (to)
– -ып жатканда (nagara)
– as well as (narabini)
– whether or not (nari)
– -га, -нын тарабынан (ni)
– -нын(no)
– -гандыктан (node)
、又
– дагы, кайрадан (mata)
、又は
– же болбосо (matawa)
– да, дагы (mo)
– жана (ya)
Final түзөтүү
– ээ (ne)
– -бы? (ka)
– (na)
– мага кызык (kashira)
– -дук (sa)
– эмне эле (-kke)
Adverbial түзөтүү
– emphasis (koso)
– even (sae)
– only (shika)
– even (sura)
、ぐらい
– approximately, about (kurai)
– only, as much as (dake)
– бирок (datte)
– casual topic marker (ttara) [colloquial form of to ittara (if you refer to ~; ~ болсо]
– деп (tte)
– also, or (demo)
– (particle used to indicate that what precedes it is an extreme example and strongly negates it) (dokoro)
– мисалы (nado)
– if [for verbs]; subject marker [for nouns] (nara)
– casual undervalue, dislike, lack (nanka)
– casual undervalue, dislike, lack (nante)
– topic marker (wa) [although ha is the hiragana used, wa is the pronunciation)
、ばっかり
– жалаң (bakari)
– чейин (made)
– да, дагы (mo)