буудай
Кыргызча
түзөтүүбуудай I
пшеница;
буудайдын барар жери - тегирмен погов. место куда отправится пшеница - мельница (напр. девушке суждено выйти замуж);
кара буудай рожь;
уу буудай плевел;
буудай баш то же что буудайык I;
ак буудай унун (или данын) чайна- (в эпосе) жевать муку или зерно белой пшеницы (одна из форм скрепления клятвы);
аттан түшүп балбандар ак буудай данын чайнады айтпайбыз деп кеп кылып фольк. слезли с коней богатыри и пожевали зёрна белой пшеницы (поклялись) что (никому) мол мы не скажем;
ак буудай унун чайнаштык жаттык жакын иргелеш жаныбыз болду биргелеш фольк. мы вместе жевали муку белой пшеницы (поклялись друг другу)
Котормолор
түзөтүүМоңголчо
түзөтүүжили мы в тесном соседстве. наши души стали единой душой;
ооздон ушак сөз чыкса уруп кетсин ак буудай фольк. если от нас изойдёт слово клеветы пусть покарает нас белая пшеница;
тили буудай куурат он строчит как пулемёт говорит быстро и складно (букв. его язык пшеницу жарит);
тиши буудай
1) желтозубый;
2) перен. (о человеке) старый;
тиши буудай чачы куудай желтозубый и седовласый;
буудай жүздүү или буудай өндүү белолицый;
майлаган буудай жүздүү с лицом коричневого цвета (цвета жареной и смазанной маслом пшеницы).
буудай II
ветошь (портновская).